دوش و چشم شوی اضطراری (Emergency Shower and Eyewash) تجهیزاتی اساسی در آزمایشگاه‌های شیمیایی و پزشکی هستند که برای حفظ ایمنی کاربران در مواجهه با مواد شیمیایی و اسیدها و قلیایی‌ها طراحی شده‌اند. در این مقاله به بررسی انواع دوش و چشم شوی اضطراری، نحوه عملکرد و نگهداری آنها پرداخته خواهد شد.
انواع دوش و چشم شوی اضطراری:
دوش و چشم شوی اضطراری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: دوش و چشم شوی فعال و دوش و چشم شوی غیرفعال. در دوش و چشم شوی فعال، آب به صورت پایا و همیشگی در دسترس است و با فشار دادن دکمه‌ای یا با کشیدن دستگیره‌ای، آب فوراً جاری می‌شود. در دوش و چشم شوی غیرفعال، آب در مخزنی نگهداری می‌شود و با فشار دادن دکمه‌ای یا با کشیدن دستگیره‌ای، آب جاری می‌شود.
نحوه عملکرد دوش و چشم شوی اضطراری:
در صورتی که کاربر از مواد شیمیایی یا قلیایی‌ها و اسیدها آسیب دیده باشد، باید به سرعت به دوش و چشم شوی اضطراری نزدیک شود و دکمه‌ی آن را بفشاراند. آب به صورت فشاری از دوش و چشم شوی اضطراری جاری می‌شود و با کمک جریان آب، مواد شیمیایی و اسیدها و قلیایی‌ها از بدن کاربر شسته می‌شوند. چشم شوی اضطراری نیز برای شستشوی چشم‌ها استفاده می‌شود و آب به صورت فشاری از آن جاری می‌شود.
نگهداری دوش و چشم شوی اضطراری:
برای حفظ عملکرد دوش و چشم شوی اضطراری، باید به منظور نگهداری و تعمیرات دوره‌ای آنها راه‌اندازی شود. باید دوره‌های بازبینی و تعمیرات دوره‌ای را برای دوش و چشم شوی اضطراری تعیین کرد تا بتوانند در هنگام نیاز به صورت صحیح عمل کنند. برخی از مواردی که باید در نگهداری دوش و چشم شوی اضطراری رعایت شوند عبارتند از:
بررسی منظم: دوش و چشم شوی اضطراری باید به صورت منظم بررسی شوند تا بتوان از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل کرد. برای این منظور، می‌توان از یک برنامه بازرسی استفاده کرد که در آن دوره‌های بازبینی و تعمیرات دوره‌ای تعیین شوند.
تمیز کردن: دوش و چشم شوی اضطراری بایدپیش از هر استفاده‌ای تمیز شوند تا بتوانند به صورت صحیح عمل کنند. همچنین، پس از هر استفاده نیز باید دوش و چشم شوی اضطراری را دوباره تمیز کرد تا از رسوبات و ذرات موجود در آب پاک شوند.
تعمیرات: در صورتی که دوش و چشم شوی اضطراری دچار خرابی شود، باید به سرعت تعمیر شود تا بتواند به صورت صحیح عمل کند. همچنین، تعمیرات دوره‌ای نیز باید صورت بگیرد تا بتوان از عملکرد صحیح دوش و چشم شوی اضطراری اطمینان حاصل کرد.
آموزش: کاربران‌های آزمایشگاه باید با استفاده از دوش و چشم شوی اضطراری آشنا شوند و بدانند که در صورت بروز حادثه‌ای چگونه از این تجهیزات استفاده کنند. برای این منظور، باید دوره‌های آموزشی برای کاربران آزمایشگاه تدوین شود تا بتوانند در صورت بروز حادثه به صورت صحیح عمل کنند.
در نتیجه، دوش و چشم شوی اضطراری تجهیزاتی حیاتی در آزمایشگاه‌های شیمیایی و پزشکی هستند که باید به صورت صحیح نگهداری شوند و کاربران آزمایشگاه نیز باید با استفاده از آنها آشنا باشند و در صورت بروز حادثه، به صورت صحیح از آنها استفاده کنند. در صورتی که دوش و چشم شوی اضطراری به درستی نگهداری و تعمیرات دوره‌ای نشود، ممکن است در مواجهه با خطرات جدی قرار گیریم. لذا، برای حفظ ایمنی کاربران، نگهداری و تعمیرات دوره‌ای دوش و چشم شوی اضطراری بسیار حائز اهمیت است.