شیشه سربی (Lead glass) نوعی شیشه است که با افزودن ترکیبات سربی به شیشه معمولی ساخته می‌شود. این ترکیبات باعث افزایش چگالی شیشه و جذب بیشتر پرتوهای ایکس می‌شوند. شیشه سربی برای محافظت از افراد در برابر پرتوهای ایکس در کاربردهای پزشکی، صنعتی و تحقیقاتی استفاده می‌شود.

انواع شیشه سربی:

شیشه سربی در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود هستند. برخی از انواع رایج شیشه سربی عبارتند از:

شیشه سربی تخت: این نوع شیشه سربی ساده ترین و رایج ترین نوع شیشه سربی است. این شیشه ها معمولاً در اندازه های استاندارد تولید می شوند و می توانند به راحتی برش داده شوند.

شیشه سربی خمیده: این نوع شیشه سربی برای استفاده در پنجره ها و درهای خمیده طراحی شده است. این شیشه ها معمولاً از چندین قطعه شیشه سربی تخت تشکیل شده اند که با استفاده از حرارت به هم متصل شده اند.

شیشه سربی ضد گلوله: این نوع شیشه سربی برای محافظت در برابر اشعه ایکس و گلوله ها طراحی شده است. این شیشه ها معمولاً بسیار ضخیم هستند و از چندین لایه شیشه سربی تشکیل شده اند.

شیشه سربی معمولی (Ordinary lead glass)

شیشه سربی باکیفیت بالا (High-quality lead glass)

شیشه سربی با مقاومت بالا (High-strength lead glass)

مشخصات شیشه سربی:

شیشه سربی دارای مشخصات خاصی است که باید هنگام انتخاب این نوع شیشه ها در نظر گرفته شود. برخی از مشخصات مهم شیشه سربی عبارتند از:

ضخامت: ضخامت شیشه سربی تعیین می کند که چقدر از اشعه ایکس را جذب می کند. شیشه سربی با ضخامت بیشتر، اشعه ایکس بیشتری را جذب می کند.

درصد جذب اشعه ایکس: درصد جذب اشعه ایکس نشان می دهد که چه مقدار از اشعه ایکس توسط شیشه سربی جذب می شود. شیشه سربی با درصد جذب اشعه ایکس بیشتر، اشعه ایکس بیشتری را جذب می کند.

مقاومت در برابر ضربه: مقاومت در برابر ضربه نشان می دهد که شیشه سربی تا چه حد در برابر ضربه مقاوم است. شیشه سربی با مقاومت در برابر ضربه بیشتر، در برابر ضربه مقاوم تر است.

ترکیبات شیشه سربی:

ترکیبات سربی که معمولاً در شیشه سربی استفاده می‌شوند عبارتند از:

اکسید سرب (PbO)

سولفات سرب (PbSO4)

کربنات سرب (PbCO3)

میزان ترکیبات سربی:

میزان ترکیبات سربی در شیشه سربی بر میزان جذب پرتوهای ایکس توسط شیشه تأثیر می‌گذارد. معمولاً شیشه‌هایی که حاوی 20 تا 80 درصد ترکیبات سربی هستند، برای کاربردهای پزشکی مناسب هستند.

شیشه سربی در کاربردهای مختلفی استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای رایج شیشه سربی عبارتند از:

کاربردهای پزشکی: شیشه سربی برای ساخت پنجره‌های اتاق‌های رادیولوژی، صفحات محافظت از بیمار و پرسنل در هنگام انجام آزمایش‌های رادیولوژی، و همچنین برای ساخت تجهیزات پزشکی مانند میزهای اشعه ایکس استفاده می‌شود.

کاربردهای صنعتی: شیشه سربی برای ساخت پنجره‌ها و دیوارهای محافظ در آزمایشگاه‌های پرتودهی، صنایع هسته‌ای، و همچنین برای ساخت تجهیزات صنعتی مانند دستگاه‌های اشعه ایکس صنعتی استفاده می‌شود.

کاربردهای تحقیقاتی: شیشه سربی برای ساخت پنجره‌ها و دیوارهای محافظ در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی که از پرتوهای ایکس استفاده می‌کنند، استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از شیشه سربی:

استفاده از شیشه سربی مزایای زیادی دارد. برخی از مزایای استفاده از شیشه سربی عبارتند از:

جذب بالای پرتوهای ایکس

شفافیت مناسب

مقاومت مکانیکی بالا

حفاظت در برابر اشعه ایکس: شیشه سربی می تواند از افراد در برابر اشعه ایکس محافظت کند. این امر به ویژه برای افرادی که در معرض اشعه ایکس قرار دارند، مانند کارکنان مراکز رادیولوژی و بیمارستان ها، مهم است.

جلوگیری از انتشار اشعه ایکس: شیشه سربی می تواند از انتشار اشعه ایکس از اتاق های رادیولوژی و سایر مکان هایی که از اشعه ایکس استفاده می شود، جلوگیری کند. این امر به محافظت از افراد در معرض اشعه ایکس کمک می کند.

معایب استفاده از شیشه سربی:

استفاده از شیشه سربی معایبی نیز دارد. برخی از معایب استفاده از شیشه سربی عبارتند از:

قیمت بالای شیشه سربی: شیشه سربی نسبت به سایر انواع شیشه ها گران تر است.

وزن بالای شیشه سربی: شیشه سربی نسبت به سایر انواع شیشه ها سنگین تر است.

شفافیت کمتر شیشه سربی: شیشه سربی نسبت به سایر انواع شیشه ها شفافیت کمتری دارد.

 

شیشه سربی یک وسیله مهم برای محافظت از افراد در برابر اشعه ایکس است. این شیشه ها در مراکز رادیولوژی، بیمارستان ها و سایر مراکز پزشکی که از اشعه ایکس استفاده می کنند استفاده می شوند.

شیشه سربی یک ماده ضروری در تجهیزات رادیولوژی برای محافظت از افراد در برابر پرتوهای ایکس است. این ماده در کاربردهای مختلفی استفاده می‌شود و مزایای زیادی دارد. با این حال، قیمت بالا و وزن زیاد از معایب این ماده هستند.