NIBP چیست؟
فشار خون، نیرویی است که خون به دیواره‌ی رگ‌ها وارد می‌کند و یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامتی بدن به شمار می‌رود. اندازه‌گیری منظم فشار خون، نقشی حیاتی در تشخیص و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی ایفا می‌کند. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری فشار خون وجود دارد که یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها، روش غیرتهاجمی یا NIBP است. اما NIBP چیست؟ چگونه کار می‌کند و چه مزایا و معایبی دارد؟ در این مقاله، به بررسی جامع این روش، نحوه عملکرد دستگاه‌های NIBP، مزایا، معایب و کاربردهای آن می‌پردازیم تا اطلاعات کاملی در این زمینه کسب کنید.
فشار خون به نیرویی گفته می‌شود که خون در هنگام گردش در رگ‌ها به دیواره‌ی آن‌ها وارد می‌کند. این نیرو توسط پمپاژ قلب ایجاد می‌شود. فشار خون با دو عدد نشان داده می‌شود:
- فشار سیستولیک: عددی که نشان‌دهنده‌ی فشار خون در هنگام انقباض قلب و پمپاژ خون به داخل عروق است. این عدد، بالاترین فشار خون را نشان می‌دهد.
- فشار دیاستولیک: عددی که نشان‌دهنده‌ی فشار خون در هنگام استراحت قلب بین دو ضربان است. این عدد، پایین‌ترین فشار خون را نشان می‌دهد.
فشار خون با واحد میلی‌متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شود و به صورت دو عدد مانند ۱۲۰/۸۰ mmHg بیان می‌شود که عدد ۱۲۰ نشان‌دهنده‌ی فشار سیستولیک و عدد ۸۰ نشان‌دهنده‌ی فشار دیاستولیک است.
مکانیسم فیزیولوژیکی تنظیم فشار خون در بدن پیچیده است و شامل عوامل مختلفی مانند سیستم عصبی، هورمون‌ها، کلیه‌ها و عروق خونی می‌شود. این سیستم‌ها به طور مداوم با هم در تعامل هستند تا فشار خون را در محدوده‌ی طبیعی حفظ کنند.
کنترل فشار خون از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا فشار خون بالا (هایپرتنشن) یا فشار خون پایین (هایپوتنشن) می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشد.
- فشار خون بالا (هایپرتنشن): به عنوان "قاتل خاموش" شناخته می‌شود زیرا اغلب بدون علامت است. فشار خون بالا می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، آنوریسم و سایر مشکلات جدی را افزایش دهد.
- فشار خون پایین (هایپوتنشن): می‌تواند باعث سرگیجه، ضعف، غش، تاری دید و در موارد شدیدتر، آسیب به اندام‌ها شود.
سبک زندگی نقش مهمی در کنترل فشار خون دارد. تغذیه‌ی سالم، ورزش منظم، کاهش استرس، عدم مصرف دخانیات و محدود کردن مصرف الکل می‌تواند به حفظ فشار خون در محدوده‌ی طبیعی کمک کند.
NIBP چیست و چگونه کار می‌کند؟
NIBP مخفف چیست؟
NIBP مخفف Non-Invasive Blood Pressure به معنی "فشار خون غیرتهاجمی" است. این روش، فشار خون را بدون نیاز به ورود سوزن یا کاتتر به داخل رگ‌ها اندازه‌گیری می‌کند. این ویژگی، NIBP را به روشی ایمن، راحت و پرکاربرد تبدیل کرده است.
NIBP با روش‌های تهاجمی مانند اندازه‌گیری مستقیم فشار خون از طریق شریان (که معمولاً در بخش‌های مراقبت ویژه انجام می‌شود) تفاوت دارد. در روش تهاجمی، یک کاتتر به داخل شریان وارد می‌شود و فشار خون به طور مستقیم اندازه‌گیری می‌شود. این روش دقیق‌تر است اما تهاجمی و پرخطرتر است.
نحوه عملکرد دستگاه‌های NIBP:
دستگاه‌های NIBP معمولاً از یک کاف بادی، یک پمپ هوا، یک سنسور فشار و یک نمایشگر تشکیل شده‌اند. مراحل اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه NIBP به شرح زیر است:
- کاف دور بازوی بیمار بسته می‌شود.
- پمپ هوا، کاف را تا حدی که جریان خون در شریان بازویی متوقف شود، باد می‌کند.
- سپس، هوا به تدریج از کاف تخلیه می‌شود.
- سنسور فشار، نوسانات فشار خون در کاف را در هنگام بازگشت جریان خون ثبت می‌کند.
- دستگاه با استفاده از الگوریتم‌های خاص، فشار سیستولیک و دیاستولیک را محاسبه و روی نمایشگر نشان می‌دهد.
رایج‌ترین روش مورد استفاده در دستگاه‌های NIBP، روش اوسیلومتری (Oscillometry) است. در این روش، دستگاه نوسانات فشار در کاف را در هنگام تخلیه هوا اندازه‌گیری می‌کند. این نوسانات با بازگشت جریان خون در شریان بازویی ایجاد می‌شوند. دستگاه با تحلیل این نوسانات، فشار سیستولیک و دیاستولیک را تعیین می‌کند.
روش‌های دیگری مانند داپلر (Doppler) (که از امواج فراصوت برای تشخیص جریان خون استفاده می‌کند) و روش‌های مبتنی بر صداهای کورتکوف (Korotkoff sounds) (که با استفاده از گوشی پزشکی به صداهای جریان خون در شریان گوش داده می‌شود) نیز در برخی دستگاه‌های NIBP استفاده می‌شوند.
اجزای دستگاه NIBP:
- کاف: کیسه‌ای بادی که دور بازو بسته می‌شود.
- پمپ هوا: کاف را باد می‌کند.
- سنسور فشار: نوسانات فشار در کاف را اندازه‌گیری می‌کند.
- نمایشگر: نتایج اندازه‌گیری (فشار سیستولیک و دیاستولیک) را نشان می‌دهد.
انواع دستگاه‌های NIBP:
دستگاه‌های NIBP در انواع مختلفی موجود هستند:
- دستگاه‌های NIBP بازویی (Arm cuff): رایج‌ترین نوع دستگاه‌های NIBP هستند و دقت بالایی دارند.
- دستگاه‌های NIBP مچی (Wrist cuff): برای افرادی که نمی‌توانند از کاف بازویی استفاده کنند، مناسب هستند اما دقت کمتری نسبت به دستگاه‌های بازویی دارند.
- دستگاه‌های NIBP انگشتی (Finger cuff): کمتر رایج هستند و معمولاً برای پایش مداوم فشار خون استفاده می‌شوند.
مزایا و معایب NIBP:
مزایا:
- غیرتهاجمی و بدون درد
- استفاده آسان و سریع
- قابلیت اندازه‌گیری مکرر
- هزینه نسبتاً پایین
معایب:
- دقت کمتر نسبت به روش‌های تهاجمی
- تأثیرپذیری از عوامل مختلف مانند حرکت بیمار، اندازه کاف، وضعیت قرارگیری بازو و غیره
- احتمال خطا در برخی شرایط خاص (مانند آریتمی‌های قلبی)
کاربردهای NIBP:
- استفاده در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها
- پایش فشار خون در طول جراحی و در بخش‌های مراقبت ویژه
- مراقبت‌های خانگی و پایش فشار خون توسط خود بیمار
- استفاده در تحقیقات پزشکی و مطالعات بالینی
برای خرید انواع دستگاه پزشکی و بیمارستان و دستگاه مانیتورینگ قلبی درخواست هود را ثبت نمایید.
NIBP روشی رایج، مؤثر و غیرتهاجمی برای اندازه‌گیری فشار خون است که نقش مهمی در تشخیص و پایش بیماری‌های قلبی عروقی ایفا می‌کند. با درک نحوه‌ی عملکرد، مزایا و معایب این روش، می‌توان از آن به طور مؤثرتری برای حفظ سلامت خود و جامعه استفاده کرد. در صورت وجود هرگونه مشکل در فشار خون، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.